Afganistan açlık tehdidiyle karşı karşıya? Ülkede en çok nelere gereksinim duyuluyor?

Pek çok ülke Taliban’ın Ağustos’ta iktidarı ele geçirmesinin akabinde Afganistan’a yardım etmeyi bıraktı.

Yardım kuruluşları bu nedenle Afganistan’a yardım edebilmek için yüzünü ferdî bağışçılara döndü.

Afganistan’a kimin ne kadar yardım ettiğini ve muhtaçlık duyulan yardımları inceledik.

YARDIMLARI KİM VERİYOR?

Afganistan’daki insani yardımları koordine eden BM İnsani Yardım Uyum Ofisi bilgilerine nazaran bu yıl ülkeye 1,6 milyar dolar civarında bağış yapıldı.

ABD uzun vakittir en fazla bağış yapan ülke. Onu AB takip ediyor. Almanya üzere birtakım AB ülkeleri ise AB bütçesi dışında da yardım sağlıyor.

Taliban iktidarı ele geçirmeden evvel Afgan hükümetinin bütçesinin yüzde 80’i memleketler arası bağışlardan oluşuyordu.

Artık bu bağışlar sonlandı. Lakin insani yardımlar devam ediyor.

Avrupa Birliği Ekim’de 1 milyar dolarlık insani yardım kelamı verirken ortalarında Pakistan ve Hindistan üzere komşularının da bulunduğu kimi ülkeler Afganistan’a ilaç ve besin yardımı yaptı.

Dünya Bankası’na nazaran ülkeler, Afganistan’ın yurt dışındaki dondurulmuş fonlarından 280 milyon dolarının Afgan sıhhat sistemine aktarılması için de uzlaştı.

UNOCHA son aylarda verilen kelamlara ek olarak 4,5 milyar dolara muhtaçlık duyulduğunu söylüyor.

Milletlerarası Kurtarma Komitesi’nden (IRC) Vicki Aken ise “İnsani yardımlar, memleketler arası bağışların yerini tutamıyor” diyor.

ÖBÜR NEYE GEREKSİNİM DUYULUYOR?

BM Dünya Besin Programı (WFP) Afganistan’daki durumun dünyanın en makus insani krizine yol açabileceği ihtarında bulundu.

Önümüzdeki aylarda besine erişimde sorun yaşayabilecek kişi sayısı 23 milyon. Bu, ülke nüfusunun yarısından fazla.

IRC’den Aken, “İhtiyaç büyük. Hiçbir vilayette durum daha yeterli değil” diyor.

UNOCHA’ya nazaran bu yıl Eylül’den Kasım’a kadar 8 milyon bireye besin yardımı verildi.

Kuraklıktan etkilenen 200 bin bireye ise tankerlerle su taşındı.

Bu süreçte 200 binden fazla çocuk yetersiz beslenme nedeniyle tedavi gördü, bir milyondan fazla kişi Dünya Sıhhat Örgütü’nün (WHO) gönderdiği tıbbi yardım aldı.

BM Sığınmacılar Yüksek Komiserliği, Afganları kışın sıcak tutabilmek için ülkeye çadır gönderdi.

Lakin insani yardım kuruluşları bunlardan çok daha fazlasına muhtaçlık duyulduğunu söylüyor.

Milletlerarası Kılızhaç Komitesi’nden (ICRC) Ingy Sedky, “Ne gönderirsek gönderelim okyanusta bir damladan daha büyük bir tesir yaratamıyor” diyor.

ICRC, ülkedeki kliniklerin yüzde 60’ının gereksinim duyulan beslenme programlarını uygulayabilecek donanımlardan yoksun olduğunu belirtiyor.

YARDIMLAR NASIL GÖNDERİLİYOR?

Afganistan’a gönderilen birçok yardım komşuları Pakistan, İran, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistan’dan, karayoluyla götürülüyor.

Sonlarda insanların geçişleri ekseriyetle kısıtlansa da insani yardımların geçmesinde bir kısıtlama yok.

Emsal bir formda Kabil’e giden birçok uçak seferi iptal edilmiş olsa da orta sıra insani yardım taşıyan uçaklar oraya uçuyor.

Ancak bu yardımların ülke içinde dağıtılması da farklı bir sorun.

IRC’ye nazaran bölgedeki şiddet potansiyeli yardım dağıtımını etkiliyor.

Ülkedeki bankacılık sisteminin çökmesi nedeniyle insanlara verecek paraları nakit olarak taşımaları gerekiyor ve bu da başka bir tehlike kaynağı.

Kışın kimi yolların kardan kapanacak olması da işleri zorlaştıran bir başka faktör.