BOTAŞ’ın artan döviz muhtaçlığı Merkez’in rezerv artışını sınırlayabilir

Reuters’e bilgi veren yetkililer, doğalgaz fiyatlarına bağlı olarak BOTAŞ’ın artan döviz muhtaçlığının Merkez Bankası’ndan (TCMB) karşılanmasının, rezerv yükselişini sınırlayabileceğini belirtti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise, bir müddettir Merkez’in rezervlerinin tarihi rekora çıkacağını söylüyor.

Türkiye’nin artan doğalgaz talebi ve fiyatlardaki yükselişe bağlı olarak BOTAŞ’ın öngörülenden fazla döviz muhtaçlığını Merkez Bankası’nın (TCMB) karşılamak zorunda kalması, bankanın rezervlerindeki yükselişi sınırlayabilir.

Merkez Bankası’nın (TCMB) toplam rezervleri artış eğilimini sürdürerek 125.4 milyar dolar ile 2015’ten beri en yüksek düzeylerine ulaştı.

Döviz rezervlerinin büyük kısmı kendisine ilişkin olmasa da, TCMB’nin toplam rezervlerinde artış sürerken; artan güç fiyatlarının tesiri bilhassa aralık-mart devrinde hissedilecek.

‘ANİ GELEN TALEPLER DENGEYİ BOZABİLİYOR’

Reuters’a bilgi veren bir yetkili, “BOTAŞ’ın döviz alımlarının fazlalaşması ve daha çok artacak olması nedeniyle piyasayı bozmasının engellenmesi hedefleniyor. Bilhassa kasım-mart ortası önemli döviz talebi olacak. Bilhassa spot LNG siparişlerinin de büyük tesiri olacak” dedi.

Bir öbür kaynak bu talebin nasıl karşılanacağını şöyle açıkladı:

“Hem BOTAŞ’ın bu periyot gaz fiyatlarındaki artış ve talebine bağlı olarak döviz muhtaçlığı artıyor hem de döviz epeyce hareketli. Burada etkiyi aza indirmek için Merkez Bankası BOTAŞ’a tekrar döviz vermeye başladı. Zira BOTAŞ’ın talebi öngörülenden epeyce yüksek olacak. Ani gelen talepler aslında hassas olan istikrarları bozabiliyor. Bu devir boyunca döviz talebini TCMB karşılar.”

TCMB’DEN BOTAŞ’A 527 MİLYON DOLARLIK SATIŞ

Dünyada petrol ve doğalgaz fiyatlarında önemli bir artış yaşanırken, BOTAŞ Türkiye’nin artan gaz talebini karşılamak için spot piyasadan önemli ölçüde LNG alıyor. Birebir vakitte yenilenmesi gereken doğalgaz kontratlarında alım fiyatlarının da artış göstermesi bekleniyor.

BOTAŞ, kasım-mart periyodunda teslim edilmek üzere 19 kargo sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) almak istiyor.

TCMB rezerv değişimlerinde tesirli olan güç ithalatçısı KİT’lere döviz satışları 258 milyon dolar ile uzun bir ortadan sonra ekimde gerçekleştirdi. Ekimde reeskont karşılığı döviz alımı ise 2.31 milyar dolarla rezervlere besbelli katkı sağladı. Yılın birinci 10 ayında reeskont kaynaklı rezerv katkısı 16.2 milyar dolara yükseldi.

TCMB en son 2021 Haziran’da BOTAŞ’a 269 milyon dolar satış gerçekleştirdi. Böylelikle birinci 10 ayda toplam satış 527 milyon dolar oldu.

Bir bankanın döviz masası işlemcisi, “BOTAŞ’tan Ekim’de piyasada likiditenin az olduğu bir anda gelen talebin piyasa yerine TCMB tarafından karşılandığını anlıyoruz. Hem artan güç maliyetleri hem de döviz piyasasında likiditenin artık eskisi kadar yeterli olmaması nedeniyle önümüzdeki periyotta TCMB’nin daha fazla BOTAŞ döviz alımını rezervlerden karşılaması çok yüksek olasılık” dedi ve ekledi:

“Reeskont dönüşlerinden aylık 2 milyar dolar civarında rezerv artışı görüyoruz. Geçtiğimz devirde BOTAŞ kaynaklı döviz muhtaçlığının kış aylarında aylık 1 milyar doların üzerinde olduğunu da biliyoruz. Bunun belirli bir ölçüsü ya da günün şartlarına nazaran gerekirse fazlası TCMB rezervlerinden karşılanma formülüne kayabilir.”

TALEPTE BARİZ ARTIŞ BEKLENTİSİ

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, bir müddettir bankanın rezervlerini tarihi rekora tekrar çıkaracağını söylüyor.

Kaynaklar, TCMB’nin son ZK ayarlamasının BOTAŞ’a verilen ve azalan rezervlerin düzeyinin korunmasına da katkısı olacağının altını çizdi.

TCMB datalarına nazaran, güç ithalatçısı Kamu İktisadi Teşebbüsleri’ne (KİT) döviz satışları 2014’ten 2020’ye kadar aylık bazen 1 milyar doları aşan meblağlarda kullanılmış, 2021’de ise bu kullanım besbelli azalmıştı.

TCMB, ekim öncesi en son 2021 Haziran’da 269 milyon dolar satış gerçekleştirmişti. Böylelikle birinci 10 ayda toplam satış 527 milyon dolar olmuştu. 2021’de azalan BOTAŞ talebi sonrası 2022’de tekrar artış piyasalar tarafından da bekleniyor.

Ekim ayında olduğu üzere periyot dönem sert TL hareketlerinin yaşandığı, likiditenin azaldığı periyotlarda bu çeşit döviz talepleri piyasa tesirinin çok bariz olmasına neden olabiliyor. Bu nedenler piyasalarda da BOTAŞ talebinin bu kış TCMB tarafından 2021’den daha bariz olacağına inanılıyor.

Merkez Bankası ve Hazine, Reuters’ın haberle ilgili sorusu üzerine bir değerlendirmede bulunmadı. Güç Bakanlığı’na ise haberin yazıldığı sırada ulaşılamadı. (REUTERS)