İş yerlerinde elektrik şoku

EPDK temmuzdan bu yana elektriğe aboneler için artırım yapmıyor lakin çoğunluğu özgür tüketici kümesinde yer alan endüstride ve büyük ticari işletmelerde kasım başında fiyatlar geçen yıla nazaran üçe katlandı. İndirimli kontratlarda de iptaller geldi. Endüstrideki güç şoku vatandaşa da yansıyacak.

Güç krizi tüm dünyayla birlikte Türkiye’yi de sallamaya başladı. Süratle artan fiyatlar bilhassa sanayi kesimini ağır olarak etkiliyor.

Güç Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) elektrikte abone kümeleri için tarifelere temmuz ayından bu yana artırım yapmıyor lakin hür tüketiciler için fiyat süratle artıyor.

Konut dahil abone kümelerinin tarifesi bu yılın ocak-temmuz devrinde yüzde 22 zamlandı fakat endüstrinin büyük kısmı ve muhakkak ölçeğin üzerindeki iş yerleri hür tüketici olarak çok daha yüksek artırımlı elektrik kullanıyor.

BİR YILDA ÜÇE KATLANDI

Güç Piyasaları İşletme A.Ş. (EPİAŞ) datalarına nazaran, kasım ayının birinci dört gününde spot piyasa 1 megavatsaat için elektrik fiyatı ortalama 868,57 TL oldu. Geçen sene birebir periyotta sayı 291,36 TL idi ve yıllık artış yüzde 198 oldu.

Ekim 2020’de ortalama 318,70 TL olan fiyat, Ekim 2020’de yıllık yüzde 110,2’lik artışla 669,93 TL’ye yükseldi ve kasım başı prestijiyle artış devam etti.

Endüstride az sayıdaki abone için geçerli olan sabit tarifede sayı 1 megavatsaatlik elektrik için 635,33 TL düzeyinde bulunuyor.

HEM İTHALAT FATURASI HEM KUR ARTIRIYOR

Döviz kurlarındaki artış ve doğalgaz ile kömürde ithalat faturalarındaki artış, spot piyasada elektrik fiyatlarında da yüksek oranlı artışı beraberinde getirdi.

Bilhassa endüstride ve büyük iş yerleri, ‘serbest tüketici’ kümesinde yer alıyor ve faturalar spot piyasa fiyatları üzerinden hesaplanıyor.

EPDK datalarına nazaran, 2020 yılında Türkiye’de toplam elektrik tüketiminin yüzde 55,2’si özgür tüketicilere ilişkin olmuştu.

ENDÜSTRİDE TÜKETİMİN YÜZDE 93’Ü SPOTTAN

Endüstride 2020’de tüketilen toplam elektriğin yüzde 93’ü hür tüketici kümesinde tüketilmişti.

Konutta bu yıl artırım yüzde 22 olsa da endüstride ve ticari işletmelerde güç maliyetlerinin katlanması, evvel üretici, sonra da tüketici enflasyonunda artışı beraberinde getiriyor.

İNDİRİMLİ MUKAVELELER İPTAL EDİLİYOR

Endüstride ve ticari işletmelerde hür tüketicilerin bir kısmı, sabit fiyat üzerinden elektrik dağıtım şirketleriyle kontratlar yapıyor lakin son günlerde sabit fiyatın piyasa fiyatının çok altında kalması nedeniyle kontratların iptal edilmeye başlandığı belirtiliyor.

1 Ocak 2022 tarihinden itibaren özgür tüketicilerin sayısı artacak. Son kaynak tedarik tarifesinde sanayi ve ticarethaneler için tüketim alt hududu yıllık 7 milyon kilovatsaatten 3 milyon kilovatsaate düşecek ve böylelikle spot piyasa fiyatlarıyla tüketim yapanların sayısı artacak.

DOĞALGAZ DA YÜKSEK ARTIŞ GELMİŞTİ

EPDK üzere BOTAŞ da konutlar için kasımda artırım açıklamadı lakin hem kur artışı hem de dolar cinsi ithalat fiyatlarındaki artış, endüstriye yüksek oranlı artırım olarak yansıdı.

Sanayi tarifesine yüzde 48,40 oranında artırım gelirken, muhakkak bir tüketim üzerindeki artırım oranı yüzde 123’e kadar ulaştı.

KÖMÜRDE YÜZDE 200 MALİYET ARTIŞI

Elektrik ve doğalgaz fiyatlarının yanı sıra kömür fiyatlarındaki artış da sanayiciyi zorluyor.

Çimento bölümü kaynakları, kömür maliyetlerinin son bir yılda yüzde 200 oranında arttığını, üretim maliyetleri içinde gücün hissesinin iki yılda yüzde 60’dan yüzde 80’e kadar çıktığını, bu durumun fiyatlara artırım olarak yansımaya devam edeceğini belirtti.