Zincir marketlere ‘ortak fiyat’ suçlaması

REKABET Kurulu’nun, zincir marketler hakkında rekabeti ihlal edip etmediklerinin tespiti emeliyle geçen yıl açtığı soruşturmada sona gelindi. Şura üyeleri önünde dün kelamlı savunmaya çıkan market ve tedarikçileri hakkında soruşturma heyetinin ağır suçlamalar yönelttiği görüldü. 2018 yılından beri ortak hareket ederek, tüketici aleyhine fiyat hareketlerini belirledikleri tezini ortaya atan soruşturma heyetinin yönelttiği suçlamalar ortasında “Piyasanın organize edilmesi, arttırılan fiyatların rakiplerle eşzamanlı raflara yansıtılması; direkt yahut ortak tedarikçiler aracılığıyla geleceğe dönük fiyatlar, fiyat artış tarihleri, dönemsel kampanyalar ve indirimler üzere rekabete hassas bilgilerin paylaşılması; şimdi fiyat artışı yapmayan zincir marketlerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilmek suretiyle kelam konusu zincir marketlerin fiyatlarının tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı” yer aldı. Soruşturma 29 şirket ve dernek hakkında açılmasına karşın kelam konusu 6 şirket dışındaki 23 şirket ve dernek hakkında rekabeti ihlal bulgusuna rastlanmadığından ceza uygulanmasına gerek olmadığı sonucuna varıldı.

CEZAYA ŞURA KARAR VERECEK

Ayrıyeten bu kararlara uymayan rakip zincir marketlere fiyatlarını yükseltmeleri için cezalandırma uygulandığı suçlaması da soruşturma heyetinin savları içinde dikkat çekti. Heyet, kelam konusu şirketlere kesilecek cezanın kartel nitelikleri ile 3 yıldır sürüyor olması nedeniyle yüzde 50 arttırılarak uygulanmasını önerirken, ‘ortada cezanın hafifletilmesi için bir neden yok’ dendi. Soruşturma heyetinin hazırladığı belgeye rağmen şirketlerin evvel yazılı, dün de kelamlı savunmalarının alınmasının akabinde Rekabet Konseyi, kelam konusu şirketlerin rekabeti ihlal edip etmediklerine ait son kararını gerekçesiyle birlikte 15 gün içinde açıklayacak. Kelam konusu şirketlere ceza verilip verilmeyeceğine, verilecekse ölçüsüne 7 kişilik Rekabet Konseyi karar verecek. Şirketlerin kelam konusu kararlara itiraz hakkı bulunuyor.

SORUŞTURMA GEÇEN YIL AÇILDI

REKABET Şurası, Mayıs 2020’de koronavirüs salgını sürecinde, perakende besin ve paklık eserleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile bunların tedarikçileri pozisyonunda olan 29 şirket ve derneğe rekabeti ihlal ettikleri teziyle soruşturma açılmasına karar vermişti. Dün zincir marketler ile tedarikçiler, Heyet Lideri Birol Küle ve üyeler önünde, kelamlı savunmalarını verdi. Birtakım kuruluşlar savunmalarının ticari sır içeren kısımlarının bilinmeyen oturumda dinlenmesi talepleri kabul edildi.

FİYAT ARTTIRMAYANA NASIL MÜDAHALE EDİLDİ

SORUŞTURMA heyetinin argümanlarına nazaran “Fiyat indirimine giden yahut pazar genelinde fiyatların arttığı periyotta şimdi fiyat artışı yapmayan zincir marketlerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilmek suretiyle kelam konusu zincir marketlerin fiyatlarının tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı; hakikaten bu durumun çoklukla ‘bozuk fiyatların düzelttirilmesi’ biçiminde dokümanlara yansıdığı; rakip zincir marketlerin fiyatlarının yükselmemesi halinde eser ve/veya bölge özelinde hızla hayata geçirilen fiyat indirimleri ve/veya tedarikçiye iade faturası kesmek üzere cezalandırma teknikleriyle teşebbüsler ortasındaki uyuma ahengin daima olarak gözetildiği; böylece zincir marketlerde satışa sunulan pek çok eserin satış fiyatlarının tespiti maksadına sahip, topla-dağıt karteli niteliğindeki muahedeler yahut uyumlu hareketler yoluyla 4054 sayılı Kanun’un 4. unsurunu ihlal ettikleri kanaatine ulaşılmıştır” denildi.

CİROYA NAZARAN CEZA KESİLİYOR

HEYET ceza verilmesi kararı alırsa her bir şirket için bir evvelki yılın sonunda oluşan ciroları üzerinden hesaplama yapacak. Bu durumda karteller için bir evvelki yıl gayri safi gelirlerinin yüzde 2 ila 4’ü; başka ihlallerde ise binde 5’i ile yüzde 3’ü ortasında bir oran belirleyecek. Oranların belirlenmesinde kartellerin piyasadaki gücü ile ihlal sonucunda verilen zararın yükü üzere konular dikkate alınacak. İhlal mühleti 1 yıldan uzun olduğu için de ceza ölçüsü, temel cezanın yarısı oranında artırılacak.