Kuşağı tükendi dendi, Batman’da ortaya çıktı

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) Su Eserleri Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Cüneyt Kaya ve Arş. Gör. Dr. Münevver Oral yarım asırdır kayıp olan ve Dünya’nın en çok aranan 10 balık çeşidinden biri olan Batman bantlı çöpçü balığını buldu.

Bantlı çöpçü balığı hakkında bilgi veren Doç. Dr. Cüneyt Kaya balığın Teodor T. Nalbant tarafından tanımlanarak isimlendirildiğini söyledi.

Bu tanımlamanın 1974 yılında Prof. Dr. Ali Kelle tarafından Batman Suyu ve Ambar Çayı’ndan toplanmış 4 birey ile yapıldığıını söyleyen Kaya, “Bilinen en büyük uzunluğu 36 mm’dir. 47 yıl evvel tespit edilen bu örneklere bir daha rastlanılmamıştır. Bu tıbbın tekrar bulunabilmesiyle ilgili Türk ve yabancı bilim insanları çeşitli teşebbüslerde bulunmuş olsalar da bu gayretler sonuçsuz kalmıştır” dedi.

Batman bantlı çöpçü balığının dünyada en çok aranan 10 cins ortasında olduğunun altını çizen Kaya “Batman bantlı çöpçü balığı, ‘Shoal’ isimli tertip tarafından risk altında olan ve Dünyada en çok aranan 10 balık tipi ortasına alınmıştır. Nihayet birinci fırsatta mesai arkadaşım Dr. Münevver Oral ile Batman Barajı’nın giriş suları olan iki farklı akarsuda bir saha çalışması gerçekleştirdik” tabirlerini kullandı.

Bölgede 12 yıldır etkin olarak çalıştığı için bu balıkların farklı olduğunu anlamakta zorlanmadığını söz eden Kaya şunları kaydetti:

“Araştırma sırasında yakaladığım kimi çöpçü balıklarını birinci kere görmüştüm.12 yıllık saha çalışması deneyimlerim mühletince Paraschistura cinsini hiç görmemiştim. Batman bantlı çöpçü balığı Türkiye’deki Paraschistura cinsine ilişkin tek tiptir. Bu nedenle, Sarım Deresi’ndeki örnekleme sırasında yakaladığım çöpçü balıklarının daha evvel gördüklerimden farklı olduğunu anlamama karşın hangi cinse ilişkin bir tıp olduğunu çabucak anlayamamıştım.” 

Kaya, kelamlarına şu biçimde devam etti:

“Çünkü tıbbın karakteristik özelliği olan dikey bantları, yakalandıktan kısa müddet sonra gerilimden ötürü kaybolmuştu. Deredeki çalışmanın sonlarına yanlışsız yakaladığım son bireyde besbelli bantları görünce çok heyecanlandım. Çabucak laptopumu açıp Batman bantlı çöpçü balığının yepyeni çizimine baktım ve o tanımı sıkıntı olan memnunluğu yaşadım. Dünyada en çok aranan 10 balık çeşidinden birini bulmuştuk.”

Amaçlarının bulunan cinsin yine tanımlanmasını yapmak olduğunu kaydeden Kaya “Şimdiki gayemiz bu yine keşfedilen tıbbın yeni karakterlerle yine ayrıntılı tanımlamasını yapmak ve bu tipi korumak için çalışmalara başlamaktır” dedi.

Arş. Gör. Dr. Münevver Oral ise “Yaklaşık yarım asırdır kayıp olan ve birebir vakit dünyanın en fazla aranan 10 balık listesinde yer alan ülkemizin iç sularında bulmanın ve bu cinse ilişkin birinci DNA verisinin de gen banka teslim edecek olan araştırmacılardan olmanın heyecan ve gururunu yaşıyoruz. Böylesine bir çalışmana yer almak daha evvel çalışılmış ancak elinde hiç örnekleri bulunmayan bir tıbbın genetik datalarını birinci sefer bizim gen bankasına kazandıracağımız çalışmada yer almaktan çok keyifli ve gururluyuz” halinde konuştu.