Trakya’da endişelendiren tablo! Yer altı suları tükeniyor

Prof. Dr. Lokman Hakan Tecer, Türkiye’nin istatistiklere nazaran yılda 500 milyar metreküp yağış aldığını, bunun buharlaşmalarla akışa geçen kısımları çıktıktan sonra yaklaşık 110 milyar metreküplük su potansiyelinin kaldığını söyledi. Türkiye’nin geneldeki yağışların 3’te 1’ini Trakya’nın aldığını tabir eden Tecer, “Trakya’ya baktığımız vakit bu oran, Türkiye ortalamasından çok daha fazla yağış almakla birlikte Trakya, kişi başına düşen su ölçüsüne baktığımız vakit Türkiye ortalamasının yalnızca 3’te 1’i mertebesinde. Bu ne demek? Bu şu demek, evet Türkiye ortalamasına nazaran düzgün bir yağış alıyoruz lakin buradan beslenim oranından daha fazla kullanım oranı var demektir. Bu baskıyı kimler oluşturuyor, ayrıntılarla bakalım. Ziraî sulama. Sularımızın yüzde 75’i ziraî sulamalarda kullanılıyor. Yüzde 15’i sanayi üretiminde kullanılıyor. Yüzde 10’luk kısmı ise evsel içme ve kullanma maksadıyla tükettiğimiz sulardan oluşuyor. Bunları başka farklı değerlendirdiğimiz vakit şu karşımıza çıkıyor. Ziraî sulamanın da yüzde 20’ye yakınlık bir kısmı yer altı sularından çekiliyor. Çiftçilerimizin, tarımla uğraşan insanlarımızın kuyulardan çektikleri su. Endüstriyel faaliyetlere baktığımız vakit neredeyse Trakya bölgesinde tamamı yer altı sularından tüketim yapıyorlar ki bu sahiden sürdürülebilir bir durum değil” diye konuştu.

‘EFEKTİF SU KULLANILAN ÜRETİM TÜKETİM MODELİNE GEÇMELİYİZ’

Türkiye’de 25 havzanın var olduğunu tabir eden Prof. Dr. Tecer, “Yer altı suları üzerindeki en büyük baskı oluşturan tek havza, Ergene Havzası’dır. Bunun bu türlü bilinmesi gerekiyor. Bu on yıllarca devam ettirilebilecek, sürdürülebilecek bir durum değildir. Evsel kullanıma baktığımızda burada, Türkiye nüfusunun aşağı üst yüzde 28’ini oluşturuyor bölgenin nüfusu fakat su kaynaklarına baktığımız vakit yalnızca su potansiyelinin yüzde 3’ü Trakya bölgesine düşüyor. Bu da su kaynaklarının dağılımındaki dengesizliği ortaya koyuyor ki bu bize aslında kişisel tasarruflu su kullanma sloganından, propagandasından ya da kampanyalarından artık tarımda tasarruf eden su tüketim biçimine geçilmesi, endüstrinin atık sularının arıtılarak tekrar kullanılması ve su ağır üretim biçiminden, su ağır tarım biçiminden artık daha efektif su kullanılan bir üretim tüketim modeline geçmemiz gerekiyor. Bunun için de daima söylüyoruz, bir zihniyet değişimi gerçekleşiyor. Konutlarımızda sularımızı tasarruflu kullanalım, banyoda, diş fırçalarken falan bunlar evet aktivist ve günahsız faaliyetler. Lakin kalıcı bir tahlil, sularla ilgili kalıcı bir sonuç alabileceğimiz konusunda dertliyiz. Bizim bu bölgede bilhassa sulama suyunda kullandığımız suyun ölçüsünü, endüstriyel faaliyetlerde tükettiğimiz suyun ölçüsünü kesinlikle ve kesinlikle azaltmamız gerekiyor” dedi.

‘SÜRDÜRÜLEBİLİR DURUM DEĞİL’

Trakya Bölgesi’nde günlük 700 bin ton su tüketildiğini belirten Prof. Dr. Tecer, “Bu bölgede günlük 460 bin ton su tüketiliyor günlük. 260 bin ton da evsel kentsel su tüketiliyor. Münasebetiyle günde 700 bin ton su tüketimi kelam konusu burada. Şöyle bakmak lazım olaya, bu bölgede 12 tane akifer var. Akifer dediğimiz yer altı su havzaları. Bu 12 tane akiferin 6 adedinde beslenim oranından daha fazla tüketim oranı var. Yani 1,25-26 civarında su kullanım oranı, yani 100 ünite su beslenmesi varsa 125 ünite su tüketimi var, sanayi üretimi ve ziraî sulama kaynaklı. Hasebiyle bu sürdürülebilir bir durum değil. Ne kadar su kullandığına, ne kadar deşarj ettiğine bakılması değerli bir şey fakat daha kıymetlisi ne kadar su tüketiyoruz ve ne kadar besleniyor buna bakmak lazım. Artık yağışlar evet hoş bir şey lakin yer altı sularını besledikleri ölçü ne kadar biliyor musunuz, yüzde 8-10’luk kısımdır. Yani 100 litre yağmur yağsa fakat 8-10 litresi yer altı sularını besleyebilecek durumdadır. Bir de bu uzun vadede olabilecek bir şeydir” diye konuştu.

’30 YIL EVVEL 50 METREDEN SU ÇIKIYORDU’

Prof. Dr. Lokman Hakan Tecer, Trakya’da sanayi başlamadan 30 yıl öncesine kadar 50-60 metrelerden su çıkarken, bugün yer yer 500 metrelere uzandığını tabir ederek, “Biz yerleşkemiz için su kuyusuna vurduğumuz vakit geçen sene 300 metreden çıkartıyoruz. Bu daha evvel 30-40 metrelerdeydi, 60 metrelerdeydi. Bu önemli manada bir yer altı su düzeyinin çekildiğini, tükendiğini ortaya koyuyor ki, Trakya bölgesinde yer altı suyu rezervinin yüzde 85’i tükenmiş durumda. Yani Türkiye’de 25 tane havza var. Ergene Havzası su kaynakları üzerinde baskıyı yapan birinci sırada havza durumunda. Hasebiyle bunun planlı bir siyasetle sürdürülebilir hale getirilmesi lazım. Trakya’da sanayi üretimi diyoruz, ziraî üretim diyoruz. Trakya’nın yer altı sularını çekerek çok bilindik bir dünya çapında bir gazlı içecek firması Trakya’nın yer altı su derecelerin bilabedel çekerek kimyasalını koyarak bütün Türkiye’nin içeceğini temin ediyor. Evet yer altı su kaynaklarıyla ilgili bir ömürüz var, 167’nci unsur, ‘Sahip olunan arazinin altında beşerler su kaynakları aramak ve sudan istifade etme hakkında sahiptir’ der lakin yer altındaki sular yalnızca o toprak sahibinin hakkı değil. Bence toplumsal bir haktır bu. Bunun bu türlü görülmesi gerekiyor. Hasebiyle muhtaçlık duyulan suyun, gereksinim ölçüsüyle orantılı olduğunu göz önüne almak lazım ve suyun da bir toplumsal hak olarak kabul edilip düzenlemelerin yasal değişikliklerin ona nazaran yapılması gerekiyor” sözlerini kullandı.