MS’in gelip süreksiz şikayetlerine dikkat

Bağışıklık sisteminin kendi hudut kılıflarımıza saldırdığı ve onu yabancı bir unsur üzere algıladığı otoimmün bir hastalık olan MS, beyin ve omurilik bölgesini etkiliyor. Görme kaybı, çift görme hali, dengesizlik, konuşma bozukluğu, idrar tutamama, yürüme zahmeti üzere şikayetler, belirtileri ortasındadır.

Tek beğenilen ağrılı görme kaybı yahut bulanık görme de MS’in tipik bulguları ortasında yer alır. Lakin bu belirtiler birtakım durumlarda büsbütün geçtiği için ne yazık ki çok önemsenmeyebiliyor.

MS’in ataklar halinde seyrettiğini ve şikayetlerin 24 saat yahut daha fazla sürmesi durumunda kesinlikle dikkate alınması gerektiğini hatırlatan Doç. Dr. Özcan, “Belirtilerden şüphelenmemiz için 24 saat sürmesi gerekli. Şayet bu türlü bir durum kelam konusu ise MS’ten şüphelenmek gerekli. Bazen tek beğenilen bulanıklık 24 saatten fazla sürüyor ve tabiatıyla geçebiliyor. Münasebetiyle bireyler de şikâyet geçtiği için üzerinde durmuyor. Fakat bu mevzuya çok dikkat edilmesi ve üzerinde durulması gerekiyor. MS teşhisinin konulabilmesi için hastanın bir nöroloji uzmanı tarafından kıymetlendirilmesi gerekir” dedi.

Doç. Dr. Emin Özcan, MS teşhisinin geç kalınmadan konulabilmesi için hastaların bu gelip süreksiz olabilen şikâyetlere çok dikkat etmeleri ve uyanık olmaları gerektiğinin altını çizdi.

Hastaların belirtileri önemseyip doktora gitmezse teşhis koyma sürecinde gecikme olabileceğine dikkat çeken Doç. Dr. Özcan, “Geç teşhis konulduğunda beyindeki lezyonlar artabilir. Tedaviye geç başlanırsa tedavisiz geçen bu süreçte yeni bir atak ortaya çıkabilir. Bu ataklar engelliliğe yol açabilir. Tedaviye erken başlandığında yeni bir atak gelişmesinin önüne geçilebilir. Lakin kişi doktora gitmezse örneğin 1 yıl sonra yürüme zahmetine yol açan bir atakla karşılaşabilir. O vakit doktora gittiğinde ise uygun tedaviye karşın sekel kalabilir. O yüzden ortaya çıkacak atakların bir an evvel engellenmesi ve kalıcı engelliliğin olmaması için mümkün olan en kısa vakitte tedaviye başlamak gerekir” tabirlerini kullandı.

MS kronik bir hastalık olduğu için hastalığın ruhsal yükünün de fazla olduğunu söyleyen Doç. Dr. Emin Özcan, toplumun da MS’i gereğince tanımadığını ve hastaları etiketleyebildiğini söyledi. Anksiyete ve depresyonun MS hastalığında çok sık karşılaşıldığına işaret eden Doç. Dr. Emin Özcan bahisle ilgili şunları anlattı: “Hastalık sonucu gelişen beyindeki plakların depresyona yer hazırladığı düşünülüyor. O nedenle anksiyete ve depresyon MS hastalarında sık rastlanıyor. Hastalarda bu durumlar varsa bir psikiyatri uzmanından takviye alıyoruz. Zira depresyon ve anksiyete hastanın ömür kalitesini önemli manada düşürüyor ve MS tedavisini de olumsuz etkiliyor. Tedavileri de bu halde multidisipliner bir yaklaşımla gerçekleştiriyoruz.”

MS’in nedeni tam olarak bilinmese de bayanlar ortasında daha yaygın olarak gözlendiği bilgisini veren Doç. Dr. Emin Özcan, “Toplumda 100 binde 8 civarında çok yaygın olmayan bir hastalık. Daha çok da 20-40 yaş ortası genç erişkin bayanlarda gözleniyor. Bununla birlikte MS’te genetik geçiş öteki genetik geçişli hastalıklara nazaran daha az. Münasebetiyle MS hastasının kardeşi, annesi, çocuğu üzere birinci derece yakınlarının rutin tarama yaptırması zarurî değildir” dedi.

MS’in yanlışsız tedavi edilmesi halinde önemli soruna yol açacak bir hastalık olmayabileceğinin bilinmesi gerektiğini anlatan Doç. Dr. Emin Özcan, “Hastaların yaklaşık yüzde 20’sinde hastalık güzel huylu MS tipinde seyreder. Neredeyse hiç özürlülük gelişmeden hayatlarına devam ederler” diye konuştu.

Hastaların toplumsal hayattan kopmamaları ihtarında bulunan Doç. Dr. Özcan, “MS hastaları rahatlıkla hamile kalabilir. Lakin hekimiyle bu kararı alıp, planlamaları gerekir. Plansız gebelik istemiyoruz zira ilaçlarını ona nazaran ayarlamak lazım, gebelik periyodunda istisnai durumlar dışında MS ilaçlarını kesiyoruz lakin ne vakit kesileceğine evvelce karar vermek gerekir. Hastaların hayatın içinde olmalarını bilhassa istiyoruz. MS ölümcül bir hastalık değil lakin kronik bir hastalık, büsbütün ortadan kaldıramıyoruz. Kesinlikle tedavi gerektirir, aktif tedavi ve nizamlı takip ile hastalık büyük oranda önemli sorunlar ortaya çıkmadan idame ettirilebilir” tabirlerini kullandı.

Hastalığın seyrini değiştirecek tedaviler uyguladıklarını anlatan Doç. Dr. Özcan, “Hastalığın yavaşlaması yahut durması ana amaçlarımız. Ana tedavi bu hastalık seyrini değiştirici ilaçlar oluyor. Bunun yanı sıra hastanın şikayetlerine yönelik tedavi uyguluyoruz. Örneğin, hastanın idrar kaçırma sorunu olabilir, yorgunluk, bitkinlik oluşabilir bunlara yönelik tedaviler veriyoruz. Bir başka tedavi biçimi ise fizik tedavilerdir. Hastalığın çoğunlukla ileri periyotlarında kas güçsüzlüğü yahut kaslarda katılığı olabiliyor onların giderilmesi için fizik tedavi almasını kesinlikle istiyoruz. Böylelikle hayat kalitesi de artıyor” dedi.

Hastalara, bilhassa içinde bulunduğumuz pandemi devrinde de tabip denetimini ihmal etmemelerini öneren Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Emin Özcan, hastalara şu tekliflerde bulundu: “Maske, aralık ve hijyenlerine dikkat ederek hastaneye gitsinler. Tedavinin aksamaması, hastalığın ilerlememesi için çok kıymetlidir. Bilhassa MS’te gördüğümüz bitkinlik, halsizlik üzere şikayetlerin toparlanmasında tertipli antrenman çok kıymetli. Hastalardan her gün yürümelerini istiyoruz. Zira MS hastalığının ileriki devirlerinde yürüme zahmeti ortaya çıkabiliyor. Her gün 30 dakika yürüyüş yapmaları gerekiyor. Fakat kendilerini yormadan hafif tempoda yürüyüşler olmalı. Beslenme de değerli bir faktör. Bilhassa tuzdan kaçınmalı, katı, doymuş yağlardan uzak durmalılar”